أَوَلَمَّا أَصَابَتْکُمْ مُصِیبَهٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَیْهَا قُلْتُمْ أَنَّىٰ هَٰذَا ۖ قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِکُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

[۳:۱۶۵]

آیا هنگامی که مصیبتی (در میدان جنک احد) به شما رسید، در حالی که دو برابر آن را (در میدان جنگ بدر بر دشمن) وارد ساخته بودید، گفتید: «این مصیبت از کجاست؟!» بگو: «از ناحیه خود شماست (که در میدان جنگ احد، با دستور پیامبر مخالفت کردید)! خداوند بر هر چیزی قادر است. (و چنانچه روش خود را اصلاح کنید، در آینده شما را پیروز می‌کند.)»

جنگ احد به اتمام می رسد و قریب به هفتاد نفر از سپاه اسلام به شهادت می رسد. شکست سنگین است  و اگر بازنگری نشود شاید الاسلام والسلام. در این بین سئوالی از خاطر بعضی از مسلمانان می گذرد. شاید سئوال از ناحیه سست عناصرانی است که به تصور اینکه چون در سپاه ایمانند پس باید پیروز همه صحنه ها باشند و یا اینکه چون صرفاً نظارگر وضعیت موجود هستندقدرت تحلیل را از دست داده و به همین دلیل از وضعیت موجود و پیش آمده سئوال می کنند . چرا؟ ما که مسلمانیم و در صحنه حاضر بودیم پس چرا؟ این چه وضعیتی است که گریبانگیرمان شده است؟ شاید این سئوال همیشگی این قسم از مردم در همه عصرها و همه نسل ها باشد و البته جوابی همیشگی دارد. قُلْتُمْ أَنَّىٰ هَٰذَا

و اینک به کمک همین آیه درصددیم که علت شکست هر پروژه ای را بیابیم.

۱-  در زمانی که بدلیل شکست در مأموریت ها و یا پروژه ها دچار بی انگیزه گی می شویم یادمان باشد که در بسیاری از مأموریتها  بعون الله موفق بوده ایم و چه بسا موفقیت ها بسیار بزرگتر از شکست بوده است و باید این موضوع را به خود و یا سئوال کننده گان متذکر شویم همانند یادآوری که  خداوند متعال در این آیه به سئوال کنندگان می کند . یادتان باشد که در جنگ بدر شما دو برابر این شکست جنگ احد نصیبتان شد. این مهم باعث می شود تا نیروها انگیزه خود را از دست ندهند و در صدد راهکاری جدید برآیند. أَوَلَمَّا أَصَابَتْکُمْ مُصِیبَهٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَیْهَا یعنی: گفتید: «این مصیبت از کجاست؟!»

۲-۱- در زمانی که به هر دلیلی پروژها،طرحها و امورات مهم و غیرمهم با شکست روبرو می شود باید در  فرآیند کار و عملیات انجام گرفته بازنگری کرد و در جسنجوی عوامل شکست، اول به سراغ عوامل درونی و روحی و فکری خود برویم بعد عوامل دیگر را بررسی کنیم. اصولا عوامل یا درونی است و یا بیرونی . در مواردی که عوامل شکست و نافرجامی به موضوعات داخلی برگردد قابل ترمیم و بازسازی است و در مواردی که عوامل بیرونی اثرگذار باشند  با اندک تعقلی متوجه می شویم که باز ارتباط بسیار نزدیکی با عوامل داخلی خواهد داشت .از مهمترین عوامل شکست، عدم مطالعه ریسک ها و تهدیدهای بیرونی است و عدم شناخت کافی از عِده و عُده رقبا است که ایضاً به عوامل درونی برخواهد گشت چون موظفیم قبل از هر گونه اقدامی عوامل دردسرساز بیرونی را بشناسیم و بررسیهای کافی را نیز داشته باشیم، خطرات را بشناسیم و راهکارهای مناسب را ارائه دهیم . در نتیجه چون عدم مطالعه عوامل خارجی باز یک عامل درونی است پس همه عوامل را باید درونی در نظر گرفت و بپذیریم این شکست و یاشکستها از جانب خود است و بدنبال مقصر نباید گشت.

۲-۲- اول اینکه وحدت رویه و اطاعت پذیری از مدیریت پروژه از مهمترین عوامل پیروزی و عدم رعایت آن بدلیل اولی از مهمترین عوامل شکست به شمار میرود. در جنگ احد پیامبر(ص) بر این باور بود که محل جنگ در مدینه باشد که بدلایلی که خارج از این وجیزه است مخالفت شد در نتیجه جنگ در نزدیکی کوه احد اتفاق می افتد و دوم اینکه به هر گروهی دستوری داده می شود و افراد هر گروه موظفند دقیقاً و حسب دستورات حرکت کرده و اجتهاد نکنند که متاسفانه گروه کماندار جنگ بدلیل استنباط گروهی و شخصی از این دستور تمرد و از دایره اطاعت خارج شده و منتج به شکستی سخت می شود که کل گروه را در بر می گیرد غافل از اینکه نتایج هر گروه حاصل از عملکرد، اثرات متقابل با نتیجه نهایی خواهد داشت. در نتیجه اطاعت از رهبری و مدیریت جزء لاینفک موفقیت در پروژه ها است و اگر این اتفاق نیفتد باید سرزنش گر خود باشیم نه دیگران.  قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِکُمْ یعنی: بگو: «از ناحیه خود شماست (که در میدان جنگ احد، با دستور پیامبر مخالفت کردید)

۳- امید به آینده و اینکه اعتقاد به مساعدت از ناحیه خدوند تبارک و تعالی چاشنی پیروزی در تکرار پروژه و یا پروژه های آینده است إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

نگاهی به وقایع اخیر و فتنه گونه پس از انتخابات،  مصداقی دقیق از رعایت این آیه الهی و فرمول قرآنی است. اطلاعات کافی از دسیسه های از پیش طراحی شده و نا امید نشدن مردم از خسارات موقت عواملی بود که مدد الهی را استحصال و شکست سخت تری بر پیکره دشمن قسم خورده انقلاب وارد ساخت. از دست ندادن انگیزه ها، شکرگزاری از پیروزیهای قبلی، مغرور نشدن از دست آوردها، مطالعه مواضع خارجی ، آگاهی ازوضعیت داخلی و بلاخره اطاعت پذیری از رهبر معظم انقلاب عوامل موثر پیروزی است که الحمدولله نصیب شد.