پیش‌ازاین نیز در نوشتار چرا سخت‌افزار مهم است گفته بودیم سخت‌افزار کالبد و نرم‌افزار روح فناوری است، اما به‌واقع آیا در نظام حقوقی ایران حمایتی از مالکیت معنوی در حوزه طراحی نقشه مدارهای یکپارچه قطعات الکترونیکی می‌شود؟ و اگر پاسخ مثبت است بر اساس چه ضوابط و چارچوبی می‌توان به این مهم پرداخت؟

بر اساس تبصره ۲ ماده ۶۲ از فصل اول مبحث دوم قانون تجارت الکترونیکی، مدار یکپارچه (Integrated Circuit) یک جزء الکترونیکی با نقشه و‌ منطقی خاص است که عملکرد و کارایی آن قابلیت جایگزینی با تعداد بسیار زیادی از‌ اجزاء الکترونیکی متعارف را داراست. طراحی‌های نقشه، جانمائی و منطق این مدارها‌ بر اساس قانون ثبت علائم و اختراعات و آئین‌نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات بر اساس مصوبه ریاست قوه قضاییه موردحمایت می‌باشد.

همچنین بر اساس ماده ۶۲، حق تکثیر، اجرا و توزیع (‌عرضه و نشر) آثار تحت حمایت قانون‌ حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان و قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب و قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای، به‌صورت «داده‌پیام» منحصراً‌ در اختیار مؤلف است. کلیه آثار و تألیفاتی که در قالب «‌داده‌پیام» می‌باشند، ازجمله‌ اطلاعات، نرم‌افزارها و برنامه‌های رایانه‌ای، ابزار و روش‌های رایانه‌ای و پایگاه‌های داده و‌ همچنین حمایت از حقوق مالکیت‌های فکری در بستر مبادلات الکترونیکی شامل حق اختراع، حق طراحی، حق مؤلف، حقوق مرتبط با حق مؤلف، حمایت از پایگاه‌های داده، ‌حمایت از نقشه مدارهای یکپارچه قطعات الکترونیکی (Integrated Circuits & Chips) و‌ حمایت از اسرار تجاری، مشمول قوانین مذکور در این ماده و دیگر قوانینی است که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از مالکیت معنوی و فکری حمایت می‌نمایند.

باید توجه نمود که فعالیت درزمینهٔ طراحی، تولید و توسعه سخت‌افزارها و مدارهای یکپارچه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار‌است و توسعه پایدار یک کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تنها از گذرگاه استقلال در ساخت و تولید سخت‌افزار می‌گذرد، توسعه ارتباطات در سطوح مختلف و همچنین صنایعی چون فین‌تک‌ها نیز به‌صورت مبرمی وابسته به سخت‌افزار است و این حمایت قانونی از این دانش است که می‌تواند خلق ارزش را ایجاد و تضمین‌کننده تولید ثروت و ایجاد رقابت سالم در حوزه توسعه کسب‌وکارهای مرتبط با این دانش، فنون و مهارت‌ها باشد.

بر اساس استاندارد شماره ۱۷ که دارایی‌های نامشهود را ارزش‌گذاری می‌نماید می‌توان امید داشت که ثبت و ضبط نقشه مدارهای یکپارچه قطعات الکترونیکی بتواند ارزشی را در بعد تجاری و ماهیت بنگاه‌های تجاری پدید آورد همچنین ثبت این نقشه‌ها به‌عنوان طرح صنعتی باعث خواهد شد تا دیگر رقبا نتوانند از مدارهای طراحی‌شده در محصولات خود استفاده نموده و برای این امر می‌بایست اجازه‌های لازم را از مالکان طرح صنعتی اخذ نمایند. این امر تا به آنجا مهم است که همه‌ساله بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا اقدام به ثبت این‌گونه طرح‌ها نموده و نقشه‌های خود را برای تولید دیگر محصولات الکترونیکی به اجاره گذاشته یا حق لایسنس یا فرانشیز کسب می‌نمایند.

بر این اساس می‌توان امیدوار بود درصورتی‌که فعالان این عرصه اقدام به ثبت آثار خود نموده و راهبرد ارزش‌گذاری بر روی این‌گونه از محصولات را با توافق حسابداران رسمی ایجاد نموده و مطالبه‌گری‌های لازم را معمول دارند، به‌زودی شاهد رشد چند برابری این صنعت بوده و حتی می‌توان انتظار داشت تا طراحی و نقشه مدارهای یکپارچه قطعات الکترونیکی طراحی‌شده در کشور مورد دادوستد جهانی واقع گردد.