در تاریخ ۳۰ دسامبر ۲۰۲۳، پرواز شماره ۴۰۳۵ شرکت هواپیمایی زاگرس که با هواپیمای MD83 از تهران به مقصد قشم انجام می‌شد، با یک خطای جدی مواجه شد. کاپیتان هواپیما به اشتباه یک باند فرعی در نزدیکی فرودگاه قشم را به عنوان باند اصلی در نظر گرفته و اقدام به فرود کرد، اما با هشدارهای همکاران و برج مراقبت، فرود اشتباه متوقف شد و هواپیما پس از اجرای فرایند Go Around، به سلامت بر باند اصلی فرودگاه قشم نشست.

🔍 تحلیل حقوقی و علل وقوع حادثه

بر اساس گزارش منتشرشده توسط دفتر بررسی سوانح و حوادث هوایی ایران (AAIB)، موارد زیر به عنوان عوامل مؤثر در وقوع این حادثه شناسایی شده‌اند:

1. خطای خلبان: عدم آگاهی کافی از وجود باند فرعی و عدم رعایت اصول پرواز ابزاری (IFR).
2. ضعف در مدیریت منابع پروازی (CRM): عدم ارتباط مؤثر میان خلبان و کمک‌خلبان و عدم استفاده از مکالمات استاندارد.
3. مشکلات ناوبری: نوسان سیگنال ADF و نقص در استفاده از سیستم FMS.
4. نبود هشدار در نقشه‌های پروازی: نقشه‌های مربوط به فرودگاه قشم، اطلاعات کافی درباره موقعیت باند فرعی ارائه نمی‌کردند.

⚖️ مسئولیت‌های قانونی و مدنی

بر اساس مقررات هوانوردی و اصول مسئولیت مدنی:

• مسئولیت شرکت هواپیمایی: زاگرس ایر موظف است با بازبینی رویه‌ها و آموزش خلبانان، از وقوع مجدد چنین حوادثی جلوگیری کند.
• نقش سازمان هواپیمایی کشوری: تهیه و انتشار نقشه‌های پروازی دقیق‌تر برای جلوگیری از اشتباهات مشابه.
• حقوق مسافران: اگرچه این حادثه خسارت جانی نداشت، اما اضطراب و استرس واردشده بر مسافران می‌تواند مصداق خسارت معنوی باشد. طبق ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، امکان طرح دعوی برای جبران خسارت وجود دارد.

🚨 اقدامات پیشگیرانه

بر اساس پیشنهادات ارائه‌شده در گزارش، اقدامات زیر برای جلوگیری از حوادث مشابه توصیه شده‌اند:

1. بهبود آموزش خلبانان: ارائه دوره‌های بازآموزی، استفاده از شبیه‌ساز و تأکید بر استفاده صحیح از مکالمات استاندارد.
2. اصلاح نقشه‌های پروازی: اضافه کردن اطلاعات مربوط به باندهای فرعی در نقشه‌های ورود و فرودگاه.
3. ارتقای سطح مدیریت و نظارت: تمرکز بیشتر بر کیفیت ناوگان و فرآیندهای مدیریتی.

✈️ نتیجه‌گیری

این حادثه نشان‌دهنده اهمیت رعایت دقیق اصول هوانوردی و مدیریت منابع انسانی است. همچنین، تأکید بر اصلاح مقررات و افزایش دقت در برنامه‌ریزی پروازها، برای جلوگیری از خطرات مشابه ضروری است.

✅ نظرات شما چیست؟ آیا اقدامات پیشگیرانه پیشنهادشده کافی است؟
#هوانوردی #ایمنی_پرواز #مسئولیت_مدنی #مدیریت_منابع_پروازی