محمدجعفر نعناکار، کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل، «شکایت از فیس‌بوک» را طبق قانون جرایم رایانه‌ای ممکن می‌داند و می‌گوید: البته عدم تمایز میان رسانه‌های محتوا محور و کاربر محور در این قانون محل چالش است.
به گزارش «وبلاگ نیوز»، خبرگزاری دانشجو سه شنبه ۶ خرداد، خبری را مبنی بر احضار مدیرعامل فیس‌بوک توسط یکی از قضات استان فارس منتشر کرد.

خبر آن‌قدر جذابیت و دربرگیری داشت که در کم‌تر از چند ساعت توانست تیتر خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری را تصاحب کند و نوشته‌های رسانه‌های اجتماعی را به خود اختصاص بدهد. خبری که گرچه اکنون از خروجی این خبرگزاری حذف شده و اساساً از سوی دادستانی شیراز تکذیب شده است، اما آن‌قدر بازنشر داشته که حذفش از یک خبرگزاری، چندان بااهمیت نباشد.

صدای این خبر تا رسانه‌های خارجی هم رفت. از صدای آمریکا و دویچه‌وله فارسی و العربیه فارسی و بی.بی.سی فارسی تا فاکس‌نیوز و رویترز و یاهو و واشنگتن پست و هاآرتص. گرچه تکذیبیه‌اش مثل هزاران خبر کذب دیگر، در رسانه‌ها آن‌قدرها هم سر و صدا نکرد، اما اصلش در ذهن‌ها ماند.

امکان ارائه شکواییه به محاکم قضائی وجود دارد؛ اما…

محمدجعفر نعناکار، کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار «وبلاگ نیوز» درباره این موضوع می‌گوید که «امکان مراجعه و ارائه شکواییه به محاکم قضائی وجود دارد» و می‌گوید: اگر بر اساس اسناد معلوم شود بخشی در خارج از کشور کاری کرده‌اند که موجب انجام جرم در داخل کشور ما شده است، می‌توان آن‌ها را برای توضیحات فراخواند. اما این لزوما حضور فرد را نمی‌طلبد. بلکه می‌تواند لایحه ارائه کند یا وکیل بفرستد. این کار در گذشته هم نمونه‌هایی داشته است و مشکل قانونی ندارد.

البته به اعتقاد این کارشناس حقوقی، در این میان یک «اما» وجود دارد: اما آن‌چه متاسفانه در ایران چالش است، عدم تمایز میان رسانه‌های «محتوا محور» و «کاربر محور» در قانون جرایم رایانه‌ای است. علت این عدم شفافیت هم در کارکرد کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه است.

مدیرعامل موسسه حقوقی صفیر عدالت می‌گوید: سایت‌هایی نظیر فیس‌بوک، واتس‌اپ و توییتر که در ایران فیلتر می‌شوند، کاربر محور هستند و ممکن است در آن محتوای مجرمانه تولید شود. اما زیر ساخت‌های آن برای تولید محتوای مجرمانه نیست. شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند تشخیص دهند محتواتی مجرمانه کدام است. یک زیر ساخت هستند که توسط افراد و کاربران مختلف محتواگذاری می‌شوند و اگر محتوایی مخالف قوانین داخلی ما در آن تولید می‌شود، آن کاربر باید مسدود شود.

نعناکار در این زمینه با اشاره به ابهامات قانونی موجود در این زمینه می‌افزاید: عدم تفکیک میان رسانه‌های کاربر محور و محتوا محور، عدم تعریف شفاف از حریم خصوصی و نقض حریم خصوصی که در کشور ما قوانین محکمی در این زمینه وجود ندارد و مسائلی از این دست باعث بحران شده است و این بحران موجب شده نتوانیم از ظرفیت‌های این شبکه‌ها در کشور استفاده کنیم. فیلترینگ در کشور باعث جرم‌زایی شده است، چون با فیلتر کردن این شبکه‌ها افرادی مجبور به استفاده از فیلترشکن شده که خود این کار جرم زایی است.

کارشناس حقوق بین‌الملل معتقد است «امروزه باید با بیرون از کشور ارتباط داشت تا جایگاه بهتری در دنیا کسب کنیم» و ادامه می‌دهد: این ارتباط یا از طریق دولت‌هاست یا از طریق ملت‌ها. روابط دولت‌ها معمولا در چالش است. چه مانعی دارد که مثلا شیعیان ایرانی در این شبکه‌ها با دیگران ارتباط داشته و محتوای خوب تولید کنند؟ اگر برخی از محتواها بد است دلیل نمی‌شود درها را ببندیم.

نعناکار در پایان یک راهکار هم ارائه می‌کند: یک قانونگذاری صحیح منجر به استفاده از این پتانسیل و واکسینه شدن در مقابل تهدیدهای آن می‌شود. اگر این شبکه ها را فیلتر کنیم جایگاه‌مان را در دنیا از دست می‌دهیم و با حضور بچه‌های خوب و تولید محتوای مثبت، درصد محتواهای منفی هم کمتر می‌شود.

تکلیف‌مان با فیس‌بوک باید مشخص شود

واقعیت آن است که باید بپذیریم «کج‌دار و مریز» با پدیده‌هایی مثل واتس‌اپ و فیس‌بوک نمی‌توان رفتار کرد. اگر واقعا می‌خواهیم از طریق گروه‌های مردمی یا حتی دیگر تشکل‌ها موضوع فیس‌بوک را در کشور حل و فصل کنیم، به‌جای شکایت از یک دادستانی و رسانه‌ای کردن آن -که طبیعتاً هیچ آورده‌ای برای ما جز تمسخر و هیاهو ندارد- بهتر است با تشکیل یک گروه از حقوقدانان، به این موضوع با مستندات قانونی رسیدگی کنیم تا فرصت‌های این‌چنینی بیش از این به سخره گرفته نشود.

آن‌وقت است که می‌شود امیدوار بود وقتی خبر «احضار مدیر فیس‌بوک به یکی از دادگاه‌های کشور» منتشر شود، به‌جای خندیدن به یک شخص و یک گروه و یک نظام، مطالبه جدی‌مان این شود که نماینده فیس‌بوک یا هر شبکه اجتماعی دیگر، به ایران بیاید و علاوه بر پاسخگویی به تهدیدهایی که این نوع شبکه‌ها برای ما دارند، فرصت‌های این پدیده‌ها را برای ما «کمی زلال‌تر» کنند.

لینک خبر